Een kleine introductie..
Waarom is het zo controversieel?
Technische analisten menen dat handelspatronen uit het verleden iets kunnen zeggen over handelspatronen in de toekomst – dat de market bepaalde patronen herhaalt die gedreven wordt door de psychologische reacties van de handelaren. Kortweg, ze denken dat ze markt kunnen voorspellen door naar het verleden te kijken. Dit staat haaks op de academische theorie (efficient market theory) die zegt dat investeerders niks kunnen leren van het verleden en dat alleen nieuwe informatie de markt doet bewegen. Aanhangers van deze theorie beargumenteren dat alle publiek verkrijgbare informatie al in de prijzen zit – en wat is minder publiekelijk dan de aandelenprijzen van afgelopen maand?
Omdat technische analyse alleen om de schommeling van prijzen geeft en niet om iets fundamenteels – zoals de waarde van een aandeel vergeleken met de omzet (P/E ratio) of de toenemende vraag naar olie – kan het gevormd worden door alles met een prijs: aandelen, goud, valuta’s of tulpen bollen.
Waarom is dit belangrijk?
Als je alleen wilt investeren op de lange termijn in aandelen en in bonds is TA niet zo interessant voor je. Het gaat namelijk om korte termijn signalen bestuderen. Als je van plan bent om actief te handelen dan moet je bekend zijn met technische patronen – alleen al om het feit dat de meeste die hetzelfde doen als jij ook die patronen in de gaten houden.
Waarom dit van belang is
Technische analyse is op de markt overal te vinden. Bijna alle investeringsbanken hebben technische analisten in dienst die elke week rapporten publiceren voor goed betaalde klanten. En zo goed als elk handelsplatform – van het dure Bloomberg tot TradingView – biedt een trading tool aan.
Moet ik deze rare patronen dan leren?
Nee joh! Maar het is wel heel erg handig om er iets over te weten omdat dit in de financiële sector heel veel gebruikt wordt – en wat op de korte termijn zeker invloed heeft op jouw investeringen. En als je er over nadenkt om actief te gaan handelen dan moet je zeker een beetje TA onderzoek doen voordat je instapt omdat zoveel andere het wel gebruiken voor hun beslissingen.
Bovendien, onderzoek heeft uitgewezen dat TA het beter doet dan fundamentele analyse als het gaat om het maken van goede handel beslissingen. En zelfs degene die investeren op de lange termijn doen er handig aan om TA te gebruiken – om te checken of hun fundamentele analyse klopt of om er achter te komen wat de beste tijd is om in of uit te stappen van een langetermijn investering.
Hoeveel handelaren gebruiken TA?
Heel veel. Onderzoek wijst uit dat meer dan 90% van de korte termijn handelaren TA gebruiken – hoewel dit aantal varieert over verschillende investeringsproducten en is lastig om goed te quantificeren. Technische analisten zullen beargumenteren dat wij allemaal onderbewust TA gebruiken zonder dat we het door hebben. Als we een aandeel of valuta verkopen voor een bepaalde prijs zijn we (irrationeel) beïnvloed door bijvoorbeeld de prijs waar we het voor gekocht hebben en hoe het aandeel wordt verhandeld in de afgelopen dagen. Bijvoorbeeld: je hebt een aandeel gekocht voor 10 en het is gedaald naar 5 en teruggeschoten naar 12. Nu wil je het verkopen want dan heb je toch mooi 20% winst behaald na eerst op 50% verlies te staan, maar misschien zit het aandeel wel goed in de lift en kun je er veel meer voor krijgen.
Kaars grafieken
Er zijn tientallen verschillende signalen die technische analisten gebruiken met vaak gekke namen. Om je er een uit te laten proberen zullen we nu beginnen met een veel gebruikte grafiek: de kaars grafiek. Dit is een van de oudste technieken van TA die voor het eerst gebruikt werd door Japanse rijsthandelaren meer dan 300 jaar geleden.
Wat is een kaarsgrafiek?
In plaats van de simpele grafieken die je normaal gewend bent die een lijn trekken van het prijsniveau aan het begin van de dag naar het eind van de dag geeft een kaarsgrafiek het hoogste en de laagste niveau van een handelsdag. Het gekleurde deel wordt de body genoemd en is groen als het aandeel positief en rood als het negatief is geëindigd. De lijntjes worden wicks genoemd (in het Nederlands sprieten) en weergeven het hoogste en laagste prijsniveau van die handelsdag. Als de body groen is, is het onderste deel van de body het openings prijsniveau en het bovenste deel de prijs wanneer de beurs sloot. Als het negatief is geëindigd en de body rood is, is dit omgekeerd (boven is de openingsprijs en beneden is de sluitingsprijs).
Waarom is dit belangrijk?
Stel je eens voor dat handelaren de prijs doen stijgen en daarna heel snel verkopen waardoor het onder zijn openingsprijs eindigt – alleen om het volgende dag weer te kopen waarna het op precies hetzelfde prijsniveau eindigt als de dag ervoor was begonnen. Je zou dan uiteindelijk eindigen met een kaars die een hele kleine body heeft, bijna een streepje, en hele lange sprieten. Een technisch analist zou dit signaal kunnen interpreteren als een teken van besluiteloosheid in de markt wat een hevige schommeling in de prijs kan betekenen in de toekomst.
Technische analisten hebben de neiging om via patronen in kaarsen (van een bepaalde handelsdag) conclusies te trekken over de toekomstige prijzen. Ze geven deze patronen aparte namen. Deze bijvoorbeeld wordt de “hangende man” genoemd. Het wordt verondersteld dat de “hangende man” een slecht voorteken is in een stijgende markt. Wat het namelijk laat zien is dat de prijs heel veel daalt voordat het langzaam terugkrabbelt tot net onder zijn openingsprijs. Dit is mogelijk een teken voor nervositeit onder investeerders of de prijs blijft stijgen of dat het begin van een aandelen dump is.
En dit is de “verlaten baby”… Ja, echt.
Zoals met alle technische analyse zouden deze afbeeldingen psychologische hints moeten tonen over de mentale staat van de handelaren waarop jij dus dan weer kan inspelen.
Fibonacci terugval
Nu we de Japanse kaarsen hebben behandeld gaan we kijken naar een andere technische indicator: “Fibonacci replacement” of wel terugval genoemd. Technische analisten zeggen dat als een aandeel of bond zijn hoogste punt heeft bereikt en omlaag gaat dat deze daling eindigt op een van de Fibonacci niveaus.
Wat zijn dit?
Ok, laten we beginnen bij het begin. Misschien heb je al gehoord van de Fibonacci reeksen die gemaakt zijn door de gelijknamige Italiaanse wiskundige uit de 13e eeuw. Het is een reeks getallen waar het volgende getal een optelsom is van de twee vorige. Het gaat als volgt: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21 enzovoorts.
Het delen van een getal uit de reeks door het volgende getal (dus bijvoorbeeld 13 en 21) geeft altijd hetzelfde getal: 0,618 (61,8%). Het delen van een getal twee plaatsen verder geeft 0,382 (38,2%). En delen door het getal drie plaatsen verder geeft altijd 0,236 (23,6%).
Ja, dus?
Nou de relatie tussen deze getallen wordt ook wel de “Gulden sneden” genoemd of “golden ratio” in het Engels. Deze verhouding wordt overal gevonden van de kunst en design tot zelfs in de natuur (het totale aantal blaadjes aan een bloem zijn meestal Fibonacci getallen!). En technische analisten zeggen dat het ook te vinden is in de aandelenmarkten. En als een rechthoek die precies 61,8% wijd is oogstrelend op ons werkt, waarom zou dat niet hetzelfde werken voor bewegingen op de markt?
Dus als een aandeel van 100 naar 200 stijgt en daarna weer gaat dalen, suggereert TA dat de daling zal eindigen op een Fibonacci niveau wat hierbij 176.40 is. Een stijging van de eerste 100 zal namelijk worden opgevolgd met een daling van 23,6%. Als de daling doorzet en de prijs daalt verder is het volgens de technische analisten te verwachten dat het prijsniveau 161,80 wordt (38,2% van 100) enzovoorts.
En precies dezelfde principe zijn aanwezig als het gaat om een aandeel of bond weer omhoog schiet na een aandelen dump. Er is ook een gerelateerde TA theorie die beargumenteerd dat een terugval of herstel van een aandeel altijd ongeveer 50% is van de vorige prijsstijging. Wat vrij dichtbij de 61,8% zit van Fibonacci. De onderbouwing van deze theorie en alle prijsniveaus is, zoals altijd, het idee dat de handelingen van investeerders (rationeel of irrationeel) een weerspiegeling zijn van de psychologie van de handelaren.
Een kritische kijk op technische analyse
Voor elke handelaar die hebberig naar alle grafieken, Fibonacci niveaus of bewegende gemiddelden zit te kijken, is er altijd een te vinden die dit complete onzin vind.
Wie zijn dit?
Voorstanders van de “efficiënte-markt theorie” bijvoorbeeld. Zij beweren dat markten volledig willekeurig zijn en dus dat het verleden geen invloed heeft op de toekomst en dat niks geconcludeerd kan worden van prijzen uit het verleden (random walk theorie). En er zijn veel handelaren die technische analyse afdoen als pseudowetenschap die grootse conclusies trekken uit gelimiteerde data. Het neigt volgens hen meer naar astrologie…
Er zal toch wel onderzoek naar zijn gedaan?
Geloof het of niet, academici kunnen het er niet over uit worden of er iets van technische analyse klopt. Er zijn studies gepubliceerd die afwisselend beide kanten steunen in het debat.
Andere kritiek is meer recentelijk: vandaag de dag kunnen we met computers alles razendsnel zo precies mogelijk programmeren en zoveel technische patronen in het programma stoppen als we willen. Met deze technologie kan technische analyse toch nooit een voordeel geven aan een menselijke handelaar?
Dat gezegd hebbende, zelfs handelaren die sceptisch zijn over technische analyse kijken toch naar de belangrijkste patronen. Wetende dat andere handelaren hier zeker gebruik van maken tijdens het kopen en verkopen van aandelen. Soms komen deze prognoses alleen uit omdat iedereen denkt dat het zo gaat en dan gebeurt het toch! Het wordt een zelf vervullende voorspelling.
Wil jij leren handelen als een pro op basis van technische analyse? Volg dan onze Trend Trading Masterclass!
